Қазақстанда балалардың болашағын қамтамасыз етуге бағытталған «Келешек» бірыңғай ерікті жинақтау жүйесі бойынша алғашқы төлемдер жүзеге асырыла бастады.
Жаңа жүйе Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес әзірленіп, білім беру саласындағы жинақтау мәдениетін қалыптастыруға және ата-аналардың балаларына сапалы білім мен әлеуметтік қолдау көрсетуіне мүмкіндік беруге бағытталған.
Мемлекеттік бастама және алғашқы нәтижелер
Бағдарлама аясында әрбір балаға мемлекет тарапынан бастапқы білім беру капиталы қарастырылған. Оның мөлшері:
-
отбасында тәрбиеленіп жатқан балаларға – 236 мың теңге,
-
ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға – 472 мың теңге.
Бұл бастама еліміздегі балалардың әлеуметтік қорғалуын күшейтуді және әр баланың білім алу мүмкіндігін кеңейтуді көздейді.
Бүгінде Қазақстан халқының саны 20,4 миллионнан асып отыр. 2025 жылдың алғашқы алты айында елімізде 161,2 мың бала дүниеге келді.
Нәрестелердің ең көп дүниеге келген өңірлері:
-
Түркістан облысы – 23,4 мың,
-
Алматы қаласы – 15,6 мың,
-
Алматы облысы – 13,9 мың,
-
Шымкент қаласы – 13,1 мың,
-
Астана қаласы – 12,9 мың.
Мәліметтерге сәйкес, 2024 жылы 365,9 мың сәби туған. Бұл қазақстандықтардың бала тәрбиелеуге және көпбалалы болуға деген оң көзқарасын көрсетеді.
Төлемдердің жүргізілуі
Бағдарламаға қатысушы қаржы институттарының бірі — «Отбасы банк» алғашқы төлемдердің түскенін растады.
Атап айтқанда, 7317 балаға мемлекет тарапынан 235,92 мың теңгеден,
сондай-ақ 23 жетім балаға 471,84 мың теңгеден бастапқы капитал аударылды.
Жалпы сомасы 1,7 миллиард теңгеден астам қаржы балалардың арнайы шоттарына түсті.
Аталған төлемдер 2025 жылдың бірінші жартыжылдығында бес жасқа толған балаларға есептелді.
Ал екінші жартыжылдықта бес жасқа толатын балаларға қаражат 2026 жылдың ақпан айында аударылады.
Бағдарламаның маңызы
«Келешек» жүйесі – қолданыстағы Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесінің (МБЖЖ) кеңейтілген үлгісі болып табылады.
Бағдарлама аясында ата-аналар AQYL білім беру депозитін немесе сақтандыру келісімін ашу арқылы балалардың болашағына қаражат жинай алады.
Жүйе жыл сайын 5% мөлшерінде мемлекеттік сыйлықақы,
ал әлеуметтік осал топтағы балалар үшін 7% сыйлықақы төлеуді көздейді.
Жиналған қаражатты келесі мақсаттарға пайдалану мүмкіндігі бар:
-
техникалық және кәсіптік білім алу,
-
жоғары оқу орнында оқу,
-
жоғары білімнен кейінгі оқыту немесе біліктілікті арттыру,
-
тұрғын үй жағдайын жақсарту.
Сонымен қатар, «Келешек» бағдарламасы «Ұлттық қор – балаларға» жобасымен үйлестіріліп, жинақталған қаражатты біріктіріп пайдалануға мүмкіндік береді.
Бағдарламаға қатысу тәртібі
Ата-аналар AQYL білім беру депозитін келесі банктерде аша алады:
«Отбасы банк», Halyk Bank, Nurbank, ВТБ Банк, Bereke Bank, Еуразиялық банк және Қазпошта.
Сондай-ақ, сақтандыру нарығында Freedom Finance Life, Eurasia, NOMAD Life және басқа да компаниялар қатысуда.
Жинақтау шоты ашылғаннан кейін ата-аналар жыл сайын ең төменгі жарна енгізуі қажет:
-
әдеттегі отбасылар үшін – 24 АЕК (94 368 теңге),
-
әлеуметтік осал топтар үшін – 12 АЕК (47 184 теңге).
Бұл жарнаны жыл бойы біртіндеп немесе біржолғы сомамен төлеуге болады. Егер жыл соңына дейін қажетті жарна енгізілмесе, бастапқы капитал бюджетке қайтарылады.
Қорытынды
«Келешек» бағдарламасы – мемлекеттің балалардың болашағына, олардың сапалы білім алып, әлеуметтік тұрғыда дамуына бағытталған ұзақмерзімді стратегиялық бастамасы.
Жаңа жүйе әрбір отбасыға қаржылық жинақ мәдениетін қалыптастыруға, білім мен тұрғын үйге қол жеткізуге, сондай-ақ баланың ертеңіне сенімді болуға мүмкіндік береді.