Түркістан облысында заңның үстемдігін қамтамасыз ету, әділеттілікті орнықтыру және құқық бұзушылыққа «нөлдік төзімділік» саясатын іске асыру 2025 жылы жүйелі әрі кешенді сипатқа ие болды. Мемлекет басшысы атап өткендей, заң үстемдігі – әділетті қоғамның негізі, ал әділеттілік – мемлекеттің тұрақтылығы мен азаматтардың сенімін қамтамасыз ететін басты құндылық. Осы қағидатты басшылыққа алған өңірде құқық қорғау органдары мен жергілікті атқарушы құрылымдар заңдылықты сақтау, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау бағытында ауқымды жұмыстар жүргізді.
«Нөлдік төзімділік» саясатының басты мақсаты – кез келген құқық бұзушылыққа, тіпті ұсақ құқық бұзушылықтарға да бейжай қарамау, қоғамда заңға бағынушылық мәдениетін қалыптастыру болып табылады. Бұл саясат қоғамның әр мүшесінен тәртіп пен жауапкершілікті талап етеді, сонымен қатар мемлекеттік органдардың жұмысына жоғары жауапкершілік жүктейді. Түркістан облысында бұл бағытта құқық қорғау органдарының, полиция қызметінің және жергілікті әкімдіктердің бірлескен іс-қимылы жолға қойылып, нәтижесінде көптеген құқық бұзушылықтың алдын алу мен оларды дер кезінде анықтау мүмкін болды.
2025 жылы облыс аумағында «Таза Қазақстан» акциясы мен өзге де профилактикалық шаралар барысында 6,5 мыңнан астам құқық бұзушылық анықталды. Оның ішінде тұрмыстық қалдықтарды рұқсат етілмеген жерге төгу, қоғамдық орындардағы тәртіп бұзушылық, ұсақ бұзақылық және экологиялық нормаларды сақтамау фактілері бар. Бұл көрсеткіш қоғамда ұсақ құқық бұзушылықтардың да назардан тыс қалмай, тиісті жауапкершілікке тартылып жатқанын білдіреді. Бұдан бөлек, облыстық полиция департаментінің деректеріне сәйкес, «нөлдік төзімділік» қағидаты аясында жалпы 3,5 мыңға жуық әкімшілік құқық бұзушылық анықталып, оларға қатысты заңды шешімдер қабылданған.
Аталған шаралар барлық аудан мен қала деңгейінде жүзеге асырылды. Мәселен, Сайрам ауданында жол қозғалысы ережелерін сақтау мен қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге бағытталған рейдтік жұмыстар нәтижесінде 334 әкімшілік құқық бұзушылық тіркелді, оның ішінде 276-сы жол ережесін бұзу фактілері болды. Сондай-ақ Қарабұлақ ауылында (Сайрам ауданы) өткен арнайы рейд барысында 100-ден астам құқық бұзушылық анықталып, заңсыз мал ұстау және көші-қон тәртібін бұзу деректері бойынша әкімшілік шаралар қабылданды.
Келес ауданында құқық бұзушылыққа «нөлдік төзімділік» қағидаты аясында өткізілген профилактикалық акциялар кезінде 180-нен астам құқық бұзушылық тіркеліп, тұрмыстық қалдықтарды тастау, рұқсатсыз сауда жасау, жол ережелерін бұзу деректері бойынша айыппұлдар салынды. Бұл аудан тұрғындарының құқықтық мәдениетінің артуына және қоғамдық тәртіптің нығаюына оң әсер етті.
Мақтаарал ауданында полиция бөлімінің жедел шаралары нәтижесінде мал ұрлығы бойынша төрт қылмыстық топтың әрекетіне тосқауыл қойылды. Жалпы саны 71 бас мал ұрлығы дерегі ашылып, кінәлі тұлғалар жауапкершілікке тартылды. Бұл жұмыстар жергілікті тұрғындардың құқықтарын қорғауға және заңның үстемдігін қамтамасыз етуге бағытталған нақты мысалдардың бірі болып табылады.
Сонымен қатар Отырар, Шардара, Сауран, Ордабасы, Түлкібас, Бәйдібек, Созақ, Қазығұрт және Кентау қаласы аумақтарында да құқық бұзушылықтың алдын алу мақсатында тұрақты негізде рейдтік іс-шаралар, түсіндіру акциялары және қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету бойынша жұмыстар жүргізілді. Әсіресе экологиялық нормаларды бұзу, рұқсат етілмеген сауда орындарын ашу, қоғамдық орындарда мас күйінде жүру және тұрмыстық жанжалдарға жол беру сияқты ұсақ құқық бұзушылықтар ерекше бақылауға алынды.
Мұндай жүйелі іс-шаралардың нәтижесінде облыс бойынша құқық бұзушылықтың алдын алу мен тәртіпті нығайту жүйесі едәуір жетілді. Қоғамдық орындардағы бейнебақылау желісі кеңейтіліп, мобильді топтардың жұмысы күшейтілді. Әрбір аудан мен қала деңгейінде құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету жөніндегі кешенді іс-шаралар жоспары бекітіліп, оның орындалуы тұрақты түрде бақылауда тұр. Құқық қорғау органдарының қызметінде ашықтық пен есептілік қағидаттары нығайтылып, азаматтардың арыз-шағымдарына жедел жауап беру жүйесі жетілдірілді.
Облыс тұрғындарының құқықтық мәдениетін арттыру мақсатында кең көлемді құқықтық түсіндіру жұмыстары жүргізілуде. Түркістан қаласында, Кентау, Жетісай, Сарыағаш, Төлеби және өзге де аудан орталықтарында мектептер мен жоғары оқу орындарында, колледждер мен жастар орталықтарында «Заң бәріне ортақ», «Әділет – елдің тірегі», «Құқық бұзушылыққа жол жоқ» атты кездесулер, дөңгелек үстелдер мен дәрістер өткізілді. Бұл жиындарға құқық қорғау органдарының қызметкерлері, прокуратура өкілдері, заңгерлер мен ұстаздар қатысып, жастарға құқықтық мәдениеттің маңызын, заңды бұзудың салдарын түсіндірді.
Ауылдық округтер мен елді мекендерде тұрғындарға арналған құқықтық кеңес беру акциялары ұйымдастырылып, азаматтар өз құқықтары мен міндеттері, әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік туралы толық ақпарат алды. Бұл шаралар халықтың құқықтық сауаттылығын арттыруға және өз құқықтарын қорғау мәдениетін қалыптастыруға елеулі үлес қосты.
Әділеттілік пен заңның үстемдігін қамтамасыз етудің маңызды бөлігі – жазаның бұлтартпастығы қағидаты. Облыс аумағында тіркелген құқық бұзушылықтардың барлығы бойынша заңға сәйкес шешім қабылданып, қоғамдық тәртіпті бұзған, экологиялық нормаларды сақтамаған, жол қозғалысы ережелерін бұзған азаматтар әкімшілік жауапкершілікке тартылды. Бұл шаралар заңға бағынушылық деңгейін арттырып, қоғамдағы тәртіпті нығайтуға оң әсерін тигізді.
Құқық бұзушылықтың алдын алу жұмыстарының тиімділігін арттыру мақсатында өңірде заманауи технологиялар белсенді енгізілуде. «Смарт қала» жобалары аясында Түркістан мен Кентау қалаларында орнатылған бейнебақылау жүйелері қоғамдық орындардағы тәртіп бұзушылықтарды жедел анықтауға мүмкіндік береді. Азаматтардың өтініштері мен шағымдары электронды форматта қабылданып, олардың орындалуы ашық цифрлық платформада бақылануда. Бұл тәсіл билік пен халық арасындағы өзара сенімді нығайтуға жол ашты.
Заң үстемдігін қамтамасыз ету тек құқық бұзушылықпен күрес шеңберінде ғана емес, әділеттілікті қоғамның басты қағидатына айналдыру арқылы іске асырылуда. Әрбір мемлекеттік орган өз қызметінде заң талаптарын мүлтіксіз орындауға, шешім қабылдау кезінде әділдік пен теңдік қағидаттарын сақтауға міндетті. Осы бағытта облыста мемлекеттік қызметшілердің этикасы мен жауапкершілігіне қойылатын талаптар күшейтілді. Тәртіптік комиссиялардың жұмысы жанданып, мемлекеттік қызмет саласындағы бұзушылықтарға жол бермеу шаралары күшейтілді.
Әділет органдары мен прокуратура тарапынан да заң үстемдігін қамтамасыз ету бағытында оң өзгерістер енгізілуде. Сот жүйесінің ашықтығы мен қолжетімділігін арттыру мақсатында онлайн сот отырыстарын өткізу тәжірибесі жалғасып, азаматтардың электронды өтініштерін қарау жүйесі жетілдірілді. Бұл сот төрелігіне деген сенімді арттыруға сеп болды.
Құқық қорғау органдарының қызметінде қоғаммен өзара байланыс маңызды рөл атқарады. Түркістан облысында құқықтық тәртіпті нығайтуға бағытталған қоғамдық кеңестер, үкіметтік емес ұйымдар мен еріктілердің қатысуымен бірлескен іс-шаралар тұрақты түрде ұйымдастырылуда. «Қауіпсіз аула», «Қоғамдық бақылау», «Сенім телефоны» жобалары арқылы тұрғындар мен полиция арасындағы серіктестік нығайып келеді.
2025 жылы облыс көлемінде жүргізілген осы барлық жұмыстардың нәтижесінде қоғамдық тәртіптің жалпы деңгейі жақсарды, құқық бұзушылық көрсеткіштері төмендеді. Әсіресе ұсақ құқық бұзушылықтардың алдын алу бағытында оң өзгерістер байқалды. Бұл «нөлдік төзімділік» саясатының тиімділігін айқын көрсетті. Әрбір азаматтың заңға құрметпен қарауы, құқық қорғау органдарының жауапкершілігі мен ашықтығы қоғамның тұрақтылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етудің басты кепілі болып отыр.
Алдағы кезеңде де Түркістан облысында заңның үстемдігін қамтамасыз ету, әділеттілікті орнықтыру және құқық бұзушылыққа төзімсіз көзқарасты қалыптастыру бағытындағы жұмыстар жалғасын табады. Құқықтық мәдениетті арттыруға, қоғамдық қауіпсіздік деңгейін көтеруге және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауға ерекше көңіл бөлінеді.
Түркістан облысының тұрғындары мен билік құрылымдары бірлесе отырып, «Заң бәріне ортақ» қағидатын өмірлік ұстанымға айналдыруда. Бұл бағыттағы жетістіктер өңірдің құқықтық мәдениетінің артуына, қоғамдағы тұрақтылық пен әділеттіліктің орнығуына зор үлес қосып келеді. Алдағы жылдары осы бағыттағы жұмыстар одан әрі жүйеленіп, азаматтардың құқықтарын қорғауға, құқық бұзушылықтың алдын алуға және әділетті қоғам құруға бағытталған жаңа жобалар іске асырылатын болады.
Түркістан облысы заңның үстемдігі мен әділеттілікті қамтамасыз етуде еліміздің басқа өңірлеріне үлгі бола алатын деңгейге жету жолында нық қадам жасап келеді. Әрбір қабылданған шешім, атқарылған іс-шара мен қоғамдық бастама осы мақсатқа қызмет етеді. Заң үстемдігі мен әділеттілік қағидаттарын сақтау – өңірдің дамуының басты кепілі, ал құқық бұзушылыққа «нөлдік төзімділік» саясаты – қоғамның қауіпсіздігі мен тәртібін нығайтудың ең тиімді тетігі болып қала бермек.