Түркістан облысында қауіпсіз қоғам құруға бағытталған саясат соңғы жылдары өңірдің әлеуметтік дамуының басым бағытына айналды. Азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау, құқық бұзушылықтардың алдын алу, қоғамдық тәртіпті сақтау және халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бағытында жүйелі жұмыс жүргізіліп келеді. Мемлекет басшысының «Әділетті Қазақстан» идеясындағы негізгі ұстанымдардың бірі – заң мен тәртіпті нығайту болса, Түркістан өңірі осы бағытта айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізуде.
2025 жылдың басынан бері облыс көлемінде құқық қорғау органдарының қызметі жаңа деңгейге көтерілді. Полиция департаментінің деректеріне сәйкес, биылғы жылдың алғашқы жартыжылдығында қылмыстық құқық бұзушылықтардың жалпы саны 5,9 пайызға төмендеген. Ауыр және аса ауыр қылмыстар 4 пайызға азайса, тонау фактілері 11,8 пайызға қысқарған. Сонымен қатар, ұрлық түрлерінің көрсеткіші 34,5 пайызға, пәтер ұрлығы 30,9 пайызға, ал мал ұрлығы 32 пайызға азайған. Бұл – полицияның профилактикалық жұмыстарының тиімділігін дәлелдейді.
Соңғы мәліметтерге сүйенсек, 10 мың адамға шаққандағы орташа қылмыс деңгейі республика бойынша 83 фактіні құраса, Түркістан облысында бұл көрсеткіш үш есеге төмен – шамамен 28 факт. Мұндай оң өзгерістер өңірдегі қоғамдық тәртіптің тұрақтанғанын көрсетеді. Бұған тұрғындармен тығыз байланыс орнату, халықтық бақылау тетіктерін енгізу, бейнебақылау жүйелерін кеңейту және құқықтық түсіндіру жұмыстарының артуы үлкен әсер етіп отыр.
Қылмыстың құрылымына талдау жасалғанда, ең көп кездесетін құқық бұзушылық түрлері ретінде алаяқтық, интернет арқылы жасалатын алаяқтық және ұрлық қылмыстары тіркелген. Алайда бұл бағытта да оң үрдіс байқалады. Облыстық полиция департаментінің ресми ақпараты бойынша, алаяқтық 28,5 пайызға төмендеп, 1450 факт тіркелсе, интернет-алаяқтық 11,1 пайызға азайып, 567 факт анықталған. Ал қарапайым ұрлық қылмыстарының саны 18,1 пайызға кеміп, 920 дерек тіркелген. Бұл көрсеткіштер өңірде цифрлық бақылау жүйесінің кеңінен енгізілуі мен тұрғындардың сақтық мәдениетінің артуының нәтижесі.
Қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде бейнебақылау жүйесінің рөлі ерекше. Бүгінгі таңда облыс орталығы мен аудан орталықтарында 1000-нан астам бейнекамера орнатылған. Олар арқылы жыл басынан бері 250-ден астам құқық бұзушылық дерегі тіркеліп, жедел түрде ашылды. Бұл жүйе тек тәртіп бұзушыларды анықтауға ғана емес, сонымен қатар қылмыстың алдын алуға, жол-көлік ережелерін сақтау мәдениетін арттыруға да мүмкіндік беруде.
Қоғамдық орындарда тәртіп сақтау бағытында кешкі және түнгі патрульдік қызмет күшейтілді. «Түнгі бақылау» және «Қауіпсіз аула» жобалары арқылы тұрғындардың тыныштығын қамтамасыз етуге бағытталған іс-шаралар өткізілуде. Түнгі уақытта жастардың топталып жүруін, ойын-сауық орындарындағы тәртіп бұзушылықтарды болдырмау үшін тұрақты рейдтер ұйымдастырылып келеді.
Қауіпсіз қоғам құрудың тағы бір маңызды бөлігі – тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу. Облыста бұл бағытта арнайы мобильді топтар құрылып, отбасылық дауларға араласу, кеңес беру, психологиялық көмек көрсету қызметі жолға қойылған. 2025 жылдың алғашқы тоғыз айында тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қатысты өтініштер саны өткен жылмен салыстырғанда 14 пайызға азайған. Бұл халықтың құқықтық сауаттылығының артқанын және отбасындағы дауларды бейбіт жолмен шешу мәдениетінің қалыптасып келе жатқанын көрсетеді.
Жастар арасында құқық бұзушылықтың алдын алу да ерекше назарда. Мектептер мен колледждерде «Құқық бұзушылықтың алдын алу» апталығы өткізіліп, жасөспірімдерге арналған түсіндіру акциялары ұйымдастырылды. 2025 жылдың басынан бері кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтар 17 пайызға төмендеген. Бұл бағытта полиция қызметкерлері мен педагогтар, ата-аналар қауымдастығы бірлесіп жұмыс істеп келеді.
Сонымен қатар, Түркістан облысында есірткі қылмысына қарсы күрес күшейтілді. Биылдың өзінде заңсыз айналымнан бірнеше жүз килограмм есірткі заттары тәркіленіп, ондаған қылмыстық іс қозғалды. Бұл – азаматтардың денсаулығы мен ұлт болашағына төнетін қауіптің алдын алу жолындағы нақты қадам.
Құқық қорғау органдарының ашықтығын арттыру мақсатында облыстың 1352 мемлекеттік мекемесі өз бюджеттерін ашық жариялап, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендетуге үлес қосып отыр. «Ашық полиция» жобасы арқылы азаматтар өз өтініштері мен шағымдарын тікелей онлайн жолдап, оның орындалу барысын бақылай алады. Бұл полиция мен қоғам арасындағы сенімді арттырды.
Жыл сайын облыс көлемінде түрлі профилактикалық акциялар өткізіледі. «Қылмыссыз ауыл», «Қауіпсіз мектеп», «Жолда қабылдау» және «Бала қауіпсіздігі» атты жобалар арқылы тұрғындармен тікелей байланыс орнатылып, қауіпсіздік мәдениеті қалыптастырылуда. Әсіресе жол қозғалысы қауіпсіздігіне бағытталған «Қауіпсіз жол» акциясы аясында мыңдаған жүргізуші ережелерді сақтау жөнінде ескерту алып, түсіндіру жұмыстары жүргізілді.
Түркістан облысы «Қауіпсіз ел» ұлттық жобасын іске асыруда да көш бастап келеді. Бұл бастама қоғамдағы тұрақтылықты сақтау, терроризм мен экстремизмнің алдын алу, киберқауіпсіздікті қамтамасыз ету сияқты бағыттарды қамтиды. Жоба аясында облыс аумағында заманауи технологиялар енгізіліп, әлеуметтік желілер мен интернет кеңістігіндегі қауіпті контенттерге қарсы күрес жүргізілуде.
Қоғамдық тәртіпті нығайтуда тұрғындардың өз белсенділігі де маңызды рөл атқарып отыр. Қазір облыстың барлық ауданында қоғамдық кеңестер, ардагерлер ұйымдары, жастар бірлестіктері құқық бұзушылықтың алдын алуға бағытталған бастамаларға белсенді қатысады. Бұл халық пен билік арасындағы ынтымақтастықтың нығайғанының айғағы.
Жалпы, Түркістан облысында соңғы үш жылда қылмыстың барлық түрі бойынша айтарлықтай төмендеу байқалады. Бұл статистикалық деректер өңірдің қауіпсіздік индексін арттырып, тұрғындардың өз өңіріне деген сенімін күшейтті. Сонымен бірге, құқықтық мәдениетті арттыру, әлеуметтік теңсіздік пен жұмыссыздықты азайту сияқты мәселелер де қылмыстың түпкі себептерін жоюға бағытталған мемлекеттік саясаттың бір бөлігіне айналды.
Алдағы кезеңде өңір басшылығы мен құқық қорғау органдары жұмыстың тиімділігін арттыруды көздеп отыр. Басты мақсат – Түркістанды қауіпсіз және жайлы аймаққа айналдыру. Ол үшін полицияның сервистік моделін дамыту, цифрлық технологияларды кеңінен қолдану, азаматтармен тікелей байланыс орнату жалғаса бермек.
Қорыта айтқанда, Түркістан облысы бойынша «Қауіпсіз қоғам» бағыты аясында атқарылған жұмыстар өз нәтижесін беруде. Қылмыс деңгейінің тұрақты төмендеуі, құқықтық тәртіптің нығаюы, тұрғындардың белсенді қатысуы – өңірдің әлеуметтік тұрақтылығының басты кепілі. Алдағы уақытта да бұл бағыттағы жүйелі шаралар жалғасын тауып, әрбір азаматтың қауіпсіз өмір сүруіне толық жағдай жасалатынына сенім мол.