Қаржылық сауаттылық – заманауи қоғамдағы әрбір азамат үшін өмірлік маңызды дағды. Ақшаны тиімді басқару, қарыздар мен несие өнімдерін дұрыс пайдалану, қаржылық тәуекелдерді болжау және алаяқтықтан қорғану қабілеті тек жеке адамның ғана емес, тұтас қоғамның экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Қазақстан Республикасында қаржылық мәдениетті арттыруға арналған бірнеше мемлекеттік және қоғамдық бастамалар бар, олардың қатарында ерекше орын алатын шара – республикалық «ФинIQ» диктанты.
Түркістан облысында бұл бастама халықтың қаржылық сауаттылығын арттыру, азаматтарды ақпараттандыру және қаржылық қауіпсіздік мәдениетін қалыптастыру бағытында жүйелі түрде жүзеге асырылуда. 2025 жылғы 10–20 қазан аралығында облыс аумағында тұрғындар «ФинIQ» онлайн-тестіне қатысу арқылы өз қаржылық білімін тексеруге мүмкіндік алды. Диктантты Қаржылық мониторинг агенттігі «Заң мен Тәртіп» және «Адал Азамат» тұжырымдамаларын іске асыру аясында, «Аманат» партиясының «Қарызсыз қоғам» жобасы мен «Халық Банкі» АҚ-ның қолдауымен өткізді.
Диктант Түркістан облысында мектеп оқушыларынан бастап зейнеткерлерге дейінгі барлық азаматтарға арналған. Онлайн-тестілеу форматы смартфон, планшет немесе компьютер арқылы ыңғайлы қатысуға мүмкіндік береді. Қатысушыларға тапсырмалар қиындық деңгейлері бойынша ұсынылады: бастапқы деңгейден – қарапайым қаржылық түсініктерге, жоғары деңгейге дейін – инвестициялар, сақтандыру, несие және бюджеттік жоспарлау бойынша практикалық тапсырмалар. Бұл тәсіл әрбір қатысушыға өз қаржылық білімін бағалап, қажетті салаларда дағдыларын жетілдіруге мүмкіндік береді.
Түркістан облысында диктантқа қатысуға алдын ала оқу материалдары ұсынылады. Бұл материалдар қаржылық жоспарлау, жеке бюджет жүргізу, несие тарихын басқару, инвестициялық құралдарды пайдалану, сақтандыру және алаяқтық схемалардан қорғану тақырыптарын қамтиды. Материалдарды алдын ала зерделеу қатысушыларға тек тестілеуге дайындалуға ғана емес, күнделікті өмірде қаржылық шешімдер қабылдауда практикалық дағдылар қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Диктант аяқталған соң әрбір қатысушыға сертификат беріледі, ал ең жоғары балл жинағандар мен ең аз уақыт ішінде тесті аяқтағандар «Халық Банкі» АҚ тарапынан арнайы сыйлықтарға ие болады. Бұл ынталандыру механизмі қаржылық білімге қызығушылықты арттырып, тұрғындарды қаржылық сауаттылықты дамытуға ынталандырады.
Түркістан облысында қаржылық сауаттылықты арттыру бағытында қосымша шаралар да жүзеге асырылуда. Облыстық білім беру ұйымдарында қаржылық мәдениет апталықтары, семинарлар мен тренингтер өткізіліп, жастар мен ересектерді қаржылық сауаттылыққа баулу мақсатында түрлі практикалық сабақтар ұйымдастырылады. Мысалы, мектептер мен колледждерде бюджет жоспарлау, инвестициялық ойындар, несие және банк өнімдерін дұрыс пайдалану бойынша интерактивті сабақтар өткізіледі.
Сонымен қатар, Түркістан облысында халыққа қаржылық ақпаратты түсіндіру үшін қоғамдық кеңестер мен ақпараттық науқандар жүргізіледі. Бұл науқандар азаматтарды алаяқтық схемалардан қорғауға, қаржылық құқықтары мен міндеттері туралы хабардар етуге бағытталған. Жыл бойы жүргізілген статистикаға сәйкес, осындай ақпараттық жұмыстарға қатысқан тұрғындардың қаржылық сауаттылығы орта есеппен 15–20% артқан.
Онлайн диктант арқылы азаматтар қаржылық дағдыларын тексеріп қана қоймай, қаржылық жоспарлау, жинақтау және қауіп-қатерлерден қорғау бойынша практикалық білім алады. Түркістан облысында бұл бастама азаматтардың жеке қаржылық жауапкершілігін арттырып, қарызға белшеден бату деңгейін төмендетуге және қаржылық алаяқтыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруға септігін тигізеді.
Түркістан облысының тәжірибесі көрсеткендей, қаржылық сауаттылықты арттыру тек білім беру жүйесі арқылы жүзеге аспайды. Қоғамдық қатысу, ақпараттық ашықтық, онлайн-тестілеу және ынталандыру механизмдері біріккен жағдайда ғана нақты нәтиже береді. «ФинIQ» республикалық диктанты – қоғамды қаржылық қауіпсіздік мәдениетімен қамтамасыз ететін тиімді құрал.
Қорытындылай келе, Түркістан облысында «ФинIQ» диктанты қаржылық сауаттылықты арттырудағы стратегиялық бастама ретінде қоғамның тұрақтылығы мен экономикалық дамуына елеулі үлес қосуда. Азаматтар өз қаржылық білімін жетілдіре отырып, күнделікті өмірде дұрыс шешім қабылдай алады, қаржылық тәуекелдерден қорғалады және алаяқтыққа қарсы мәдениет қалыптастырады.
Түркістан облысы тұрғындарына қаржылық сауаттылыққа үйрену – жеке және отбасылық экономикалық тұрақтылыққа, сондай-ақ қоғамдағы тәртіп пен қауіпсіздікке оң әсер етеді. «ФинIQ» диктанты – қаржылық білім мен қауіпсіздікті арттыруға арналған кешенді және тиімді платформа болып қала береді.