Қазіргі заманда әлем көз ілеспес жылдамдықпен өзгеріп келеді. Күн сайын жаңа технология, жасанды интеллект пен автоматтандыру жүйелері өміріміздің ажырамас бөлігіне айналуда. Бірақ осы қарқынды өзгерістердің ортасында бір шындық өзгермейді: кез келген технологияның артында адам тұрады. Ал адамды дамытатын ең басты құрал – еңбек пен білім.
Қазақстан бүгінде экономиканы жан-жақты цифрлық жаңғырту кезеңіне қадам басты. Бұл тек жаңа құрылғылар мен платформаларды енгізу емес, ол – қоғамның ойлау жүйесін өзгерту, адами капиталдың сапасын арттыру деген сөз. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауында айтылғандай, «еліміздің болашағы сапалы білім мен кәсіби біліктілікке байланысты».
Сондықтан білім беру саласы алдыңғы қатарға шықты. «Келешек мектептері» ұлттық жобасы аясында жаңа типтегі мектептер бой көтеріп, жас ұрпаққа заманауи білім беру ісі жолға қойылды. Ал ауылдағы оқушылар үшін «Qazaq Digital Mektebi» платформасы – сапалы білімге жол ашатын жаңалық. Бұл – цифрлық теңсіздікті азайтуға бағытталған маңызды бастама.
Жасанды интеллект (AI) әлемдік еңбек нарығын түбегейлі өзгертуде. Бұрын тек арман болып көрінген мамандықтар енді нақты өмірдің бір бөлігіне айналып отыр. Сол себепті Президенттің бастамасымен Al-Sana бағдарламасы іске қосылып, 100 мың студент жоғары технологиялық жобаларға тартылуда.
Алайда жасанды интеллектіні меңгеру тек университеттің міндеті емес. Бұл құзыреттілікті мектеп қабырғасынан бастап қалыптастыру керек. Балалар ерте жастан логикалық ойлау мен алгоритмдеу негіздерін үйренсе, болашақта бәсекеге қабілетті тұлға болып өседі. Мұғалімдер де AI технологиясын түсініп, оны сабақ процесіне енгізе білуі қажет. Бұл – жаңа буын ұстаздың бейнесі.
Бұл бастама қоғамда жұмысшы мамандықтарына деген құрметті арттыруға бағытталған. Өйткені бүгінде елімізде мыңдаған жұмыс орны бос тұр. Инженерлер, құрылысшылар, дәнекерлеушілер, ауыл шаруашылығы мамандары – елдің нағыз тірегі. Бірақ, өкінішке қарай, көптеген түлектер мамандығы бойынша жұмыс істемей, жеңіл табыс жолын іздейді. Бұл үрдіс елдің дамуына кедергі келтіреді.
Нағыз еңбек – қолмен, ақылмен, жүрекпен жасалатын іс. Адал еңбекке құрмет көрсету – ұлттық мәдениеттің көрінісі. Мемлекет өз тарапынан жұмысшыларға лайықты жалақы төлеу, еңбек жағдайын жақсарту және кәсіби біліктілікті арттыру жүйесін күшейту міндетін қойып отыр.
Еңбек нарығын тиімді реттеу – кез келген экономиканың негізі. Бірақ қазіргі таңда ішкі және сыртқы көші-қон процесін орталықтандырылған жүйе арқылы есепке алу жетіспейді. Бұл Астана сияқты ірі қалаларда инфрақұрылымдық жүктемені арттырып отыр. Елорда тұрғындарының саны соңғы үш жылда 250 мыңға көбейіп, мектептер мен емханалар шамадан тыс жұмыс істеп жатыр.
Сондықтан мемлекет өңірлердің экономикалық әлеуетін арттыру, жаңа жұмыс орындарын ашу және ауыл-аймақты дамыту арқылы халықтың астанаға ағылуын азайтуды көздейді. Әр облыс өз тұрғындарына тартымды еңбек пен өмір сүру жағдайын ұсынуы керек.
Еліміздің болашағы ғылым мен инновацияға тікелей байланысты. Президент инновациялық саясатты Ғылым және жоғары білім министрлігінің құзырына беру керектігін атап өтті. Университеттер мен ғылыми институттар бірлесе отырып, жаңа технологиялар мен патенттер шығаруға күш салуы тиіс.
Білікті мамандарды елге қайтару, дарынды зерттеушілерді қолдау – ұлттық мүдде. Сонымен қатар шетелден келген кәсіби кадрларды тарту саясаты да ашық әрі тиімді болуы қажет. Өйткені “сапалы адами ресурстар” – экономикалық өсімнің ең басты факторы.
Жаңғыру тек технология саласында ғана емес, әлеуметтік бағытта да жүріп жатыр. Денсаулық сақтау нысандары жаңартылып, ауылдарға фельдшерлік пункттер салынуда. Қаладағы жаңа ауруханалар, онкологиялық және жұқпалы аурулар орталықтары халыққа сапалы қызмет көрсетуде.
Мемлекет әлеуметтік қолдауды сақтай отырып, масылдық пен алаяқтыққа жол бермеу саясатын ұстануда. Бұл – әділетті қоғам құрудың негізгі талабы.
Қазіргі таңда Қазақстанның алдында үлкен мүмкіндік тұр. Цифрлық жаңғыру, жасанды интеллект, инновация және еңбек адамын қолдау – елдің стратегиялық болашағын айқындайтын бағыттар.
Жаңа заманның басты байлығы – табиғи ресурс емес, адамның білімі мен еңбегі. Сондықтан еңбек адамына құрмет көрсету, жастарды кәсіптік білімге баулу және еңбек нарығын тиімді ұйымдастыру – ел дамуының басты шарты.
Егер әр азамат өз ісіне адал болып, еңбек пен білімді бірінші орынға қойса, Қазақстанның болашағы жарқын болары сөзсіз.
Біздің мақсат – саналы, еңбексүйгіш ұлт қалыптастыру, ал бұл мақсатқа жетудің жалғыз жолы – еңбек пен білім арқылы жаңғыру.